του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλάκη*
Το σημείωμα που ακολουθεί το έγραψα το 2013 όταν διάβασα στις εφημερίδες ότι πτώχευσε η εταιρεία «Κατσέλης». Ομως, έμπλεξα με άλλες υποχρεώσεις και το άφησα στην άκρη. Ξεχάστηκε, αλλά δεν λησμονήθηκε.
Το περασμένο Σάββατο, άνοιξα το ψυγείο της μάνας μου και είδα στο πάνω ράφι, φέτες τόστ «Κατσέλης». Απόρησα. Ψάχνοντας, έμαθα ότι από τον Σεπτέμβριο ο Καραμολέγκος, ξανάβαλε στα ράφια, το brand name του Κατσέλη.
Σήμερα, το μεσημέρι στη δουλειά, ένας συνάδελφος, έτσι στα ξαφνικά, θυμήθηκε την ιστορία του Κατσέλη.
Για μια ακόμα φορά, η συνήθειά μου να κρατάω ό,τι γράφω, με …έσωσε…
«Το Φθινόπωρο του 1977 τριτοετής φοιτητής στην Πάντειο, άρχισα να δουλεύω στο φούρνο του Κατσέλη, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Θωμά στο Γουδή. Μέχρι τότε, μ’ έπαιρνε περιστασιακά ο μπαμπάς μου στις οικοδομές και έγραφα κανένα μεροκάματο για το χαρτζιλίκι μου. Ετσι, πήγα χωρίς δεύτερη κουβέντα και πολλές ερωτήσεις.
Οταν συνάντησα τον πατριάρχη της οικογένειας Χρήστο Κατσέλη, μια επιβλητική φυσιογνωμία, με κοίταξε διερευνητικά, αλλά μάλλον δεν θα του γέμισα το μάτι. Επιασα κάτι μορφασμούς του, σαν να έλεγε «τι είναι τούτο εδώ;» Με μαλλιά μέχρι τους ώμους, γένια και ξεβαμμένα τζίν, έμοιαζα για ταραχοποιό στοιχείο!
Παρ’ όλα αυτά με οδήγησε στο πατάρι, πάνω από το χώρο συσκευασίας, μου έδειξε ένα γραφείο και περιέγραψε τα καθήκοντά μου.
«Και να πάς να ξυριστείς, να κουρευτείς, να σουλουπωθείς, να γίνεις άνθρωπος!»
Ετσι ξεκίνησα, για πρώτη φορά, δουλειά γραφείου. Αρχικά έκανα καταχωρήσεις τιμολογίων και αποδείξεων, αλλά τελείωνα νωρίς. Ετσι, έπαιρνα κάποιο σύγγραμμα για να διαβάζω.
Με είδε μια φορά, πήρε το βιβλίο, το ξεφύλλισε και σχολίασε: «κοίτα να μάθεις τη δουλειά! Οι γραμματιζούμενοι όλο λόγια είναι, από έργα μηδέν!»
Μετά από δυο βδομάδες ξυρίστηκα, κόντυνα και τα μαλλιά. Κόντεψε να πνιγεί όταν με είδε. Υστερα, μου έριξε ένα φιλικό σκαμπίλι και σχολίασε ικανοποιημένος. «Τώρα μάλιστα! Μοιάζεις άνθρωπος!»
Την πρώτη φορά που πήγα να πληρωθώ, ζήτησε το βιβλιάριο του ΙΚΑ. «Δεν έχω», του απάντησα. «Να πάς να βγάλεις αύριο», είπε οργισμένος. «Διαφορετικά όσα σου δίνω θα τα τρώς, ενώ θα έρθει καιρός που θα τα χρειαστείς αυτά τα ένσημα!» Εννοείται ότι τον …έγραψα, αλλά μίλησε στη μάννα μου και εκείνη μου έβγαλε βιβλιάριο ενσήμων!
Ο κύριος Χρήστος ήταν παραδοσιακός φούρναρης, αλλά είχε αγοράσει την φίρμα «κρις-κρίς» με συσκευασμένο ψωμί για τόστ και έστησε ένα δίκτυο διανομής με 21 εξωτερικούς πωλητές. Ερχόταν στο φούρνο το πρωϊ, κατά τις 6, φόρτωναν και μετά τη 1 επέστρεφαν για την εκκαθάριση.
Ο κύρ Χρήστος καθόταν στο διπλανό γραφείο και περνούσαν οι οδηγοί για να κλείσουν τον λογαριασμό. Τι φόρτωσαν, τι πούλησαν, τι επέστρεψαν. Τους πλήρωνε, μετρητοίς, επί τόπου. Αυτή η διαδικασία κρατούσε περίπου 2-3 ώρες. Όταν “καθάριζε” και ο τελευταίος οδηγός, ταξινομούσε με θρησκευτική ευλάβεια τα χαρτονομίσματα σε δεσμίδες, τα έδενε προσεχτικά μ’ ένα πλαστικό λαστιχάκι, σταυροκοπιόταν και έφευγε για τον μεσημεριανό του ύπνο. Επέστρεφε κατά τις 5.
Για μέρες παρακολουθούσα αυτήν την ιεροτελεστία. Κόντευα να κλείσω μήνα, όταν μια Δευτέρα μου φόρτωσε τις εκκαθαρίσεις, ενώ κράτησε τις εισπράξεις!
Θα πέρασε άλλος ένας μήνας, όταν με ειδοποίησε ότι του έτυχε κάτι και θα έπρεπε να κάνω και τις εισπράξεις.
Απο την μέρα εκείνη, ο κύρ Χρήστος δεν ξανανέβηκε στο πατάρι! Πάντα εύρισκε κάτι προφάσεις.
Είχε αρχίσει να μου αρέσει η δουλειά και απολάμβανα τις συζητήσεις με τους οδηγούς! Γατόνια της πιάτσας! Ικανοί να πουλήσουν πάγο σε …εσκιμώο! Αλάνια! Μερικοί κάπνιζαν σαν φουγάρα, έπιναν ένα μπουκάλι ουίσκυ για πλάκα, ενώ ξόδευαν τα λεφτά τους με την ίδια ευκολία που έσβηναν το τσιγάρο τους! Ανθρωποι γεμάτοι ζωή! Τους πήγαινε με τα χίλια. Και εκείνοι όταν το πήραν χαμπάρι, άρχιζαν να μου αποκαλύπτουν τα πάντα! Από τα γκομενικά τους μέχρι ….οδηγίες για χαρτιά και πώς να ρίχνεις τις γυναίκες!
Ενας που ήταν …αδύναμος χαρακτήρας, ζήτησε να κρατάω ένα μέρος από τα ποσοστά του για τη γυναίκα του γιατί τ’ άλλα τα έτρωγε μ’ ένα «γκομενάκι μούρλια στο καζίνο!»
Τον κύριο Χρήστο άρχισε να τον ενοχλεί η οικειότητα που ανέπτυξα με τους οδηγούς γιατί φοβόταν ότι θα με….παρασύρουν στην …ακολασία! Ετσι, ούκ ολίγες φορές, ανέβαινε και τους ξαπόστελνε!
Ενα πρωϊ, στο συρτάρι του γραφείου μου βρήκα 100 δραχμές. Περίμενα όλη μέρα, μήπως το ζητήσει κάποιος, αλλά τίποτα. Το έκρυψα ανάμεσα σε κάτι χαρτιά. Το άλλο πρωϊ, στο δεύτερο συρτάρι αυτή τη φορά, ήταν ένα πενηντάρικο. Ηταν προφανές: ο κύρ Χρήστος ήθελε να με …δοκιμάσει. Στο τέλος της εβδομάδος, όταν πήγα τις εισπράξεις της ημέρας, έβγαλα στην παλάμη μου τα λεφτά που ξέμειναν στα συρτάρια μου και του είπα γελώντας. «Κύριε Χρήστο, όταν αποφασίσω να σας κλέψω, να ξέρετε οτι θα είναι Παρασκευή που έχει μεγάλη είσπραξη!» Εμεινε στήλη άλατος!
«Και αυτά που βρήκα στα συρτάρια μου, υποθέτω θα είναι το δώρο σας και ευχαριστώ πολύ για τη βοήθεια!» Εβαλα τα λεφτά στη τσέπη και την κοπάνησα! Δεν ξέρω πόσες ώρες του πήρε να συνέλθει!
Τις επόμενες Παρασκευές επειδή δεν του επέτρεπε ο εγωϊσμός του ν’ ανέβει στο πατάρι, κρυφοκοιτούσε από μια γωνία, μήπως και υλοποιήσω την…απειλή μου!
Την τελευταία φορά τον λυπήθηκα. «Κύριε Χρήστο, πραγματικά με θεωρείτε τόσο βλάκα που θα πάρω το ταμείο την Παρασκευή, όπως σας είπα και στήνετε καρτέρι; Αλλη μέρα θα το κάνω, όταν δεν το περιμένετε!» Τον είδα να κτυπάει το κεφάλι του με απόγνωση!
Πολύ το απολάμβανα εκείνο το παιχνίδι, αλλά ο κύρ Χρήστος μάλλον το είχε πάρει σοβαρά. Το ίδιο απόγευμα επιστρέφοντας σπίτι βρήκα τον κύριο Χρήστο να τα λέει στο σαλόνι με τον μπαμπά μου! Προφανώς, δεν με περίμεναν και ο κύρ Χρήστος έφυγε άρον-άρον. Το ξεπροβόδισε ο μπαμπάς και αμέσως ήρθε,κατακόκκινος από τα νεύρα, στο δωμάτιο μου. «Δεν ντρέπεσαι να κοροϊδεύεις τον άνθρωπο που σου δίνει μεροκάματο;» Ο μπαμπάς μου, οικοδόμος μια ζωή, θεωρούσε το μεροκάματο ιερό και τον σεβασμό δεδομένο. «Μ’ έκανες ρεζίλι στον άνθρωπο….» Το είχε πάρει κατάκαρδα.
Την άλλη μέρα εξήγησα στον κύριο Χρήστο ότι του έκανα πλάκα. «Τέτοιος γάτος αφεντικό, πίστευες ότι θα σου την έκανα;» Μου έριξε πάλι ένα σκαμπίλι στον σβέρκο!
Καθώς οι δουλιές μεγάλωναν ο κύρ Χρήστος μου πήρε και βοηθό! «Εσύ να μαθαίνεις και λογιστικά», μου είπε όταν ανακοίνωσε την προαγωγή μου! Οι οδηγοί δυσαρεστήθηκαν, γιατί τους έκανα κάτι διευκολύνσεις και πήγαν να διαμαρτυρηθούν στον κύριο Χρήστο, αλλά εκείνος ανένδοτος.
Εν τω μεταξύ η εταιρεία είχε μετεξελιχθεί σε Α.Ε και ο κύρ Χρήστος ήθελε να μάθω να τηρώ τα βιβλία. Ετσι, ερχόταν ο λογιστής του να με εκπαιδεύσει
Οταν ο …βοηθός μου εξοικειώθηκε, με αφορμή τα μαθήματα, άρχισα να πηγαίνω στη δουλειά λιγότερες ώρες, αλλά ο κύρ Χρήστος ουδέποτε μου έκανε παρατήρηση!
Την Ανοιξη του 1979 του ανακοίνωσα ότι θα σταματούσα γιατί έδινα πτυχιακές και στη συνέχεια θα έφευγα για Ν.Υ.
Σχεδόν κατέρρευσε! Φώναξε τον γιό του Νίκο, που είχε επιστρέψει από τη Γερμανία και αναλάμβανε την εταιρεία. Μου εξήγησε το φιλόδοξο σχέδιο του, είπαν ότι με θεωρούσαν έμπιστο στέλεχός τους και με παρακάλεσαν να μείνω, ενώ μου υποσχέθηκαν και μια γενναία αύξηση, ασύλληπτη για τα δεδομένα της εποχής.
Τους ευχαρίστησα, αλλά τους εξήγησα ότι είχα καταστρώσει τα σχέδια μου.
Οταν επέστρεψα σπίτι βρήκα τον κύριο Χρήστο, μαζί με τον Νίκο στο σαλόνι με τον μπαμπά και τη μάννα μου για να με μεταπείσουν. Ο Νίκος τους εξηγούσε ότι αν έμενα θα είχα μια εξασφαλισμένη επαγγελματική πορεία. Η μάννα μου και ο μπαμπάς μου, κουνούσαν το κεφάλι συμφωνώντας, αλλά δεν μου είπαν τίποτα.
Θυμάμαι όταν επέστρεψα από την Ν.Υ. πήγα και είδα τον Νίκο Κατσέλη. Με ρώτησε αν ήθελα δουλειά. Του απάντησα οτι είχα ανειλημμένες υποχρεώσεις. Υστερα μου έδειξε τον πρώην βοηθό μου, που δεν κατάφερε να τελειώσει την ΑΣΟΕΕ. Επαιρνε τρείς φορές πιο πολλά από εμένα με τις μεταπτυχιακές σπουδές!
Ο κύριος Χρήστος ήταν ο πρώτος μου εργοδότης. Αυστηρός, αλλά δίκαιος
* Ποιός είναι ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλάκης
Ο Κώστας Τριανταφυλλάκης γεννήθηκε στο Ασημένιο Έβρου. Τελείωσε το Γυμνάσιο Διδυμοτείχου. Το 1975 ήρθε στην Αθήνα και σπούδασε στην Πάντειο. Το 1979 μετέβη στη Νέα Υόρκη για μεταπτυχιακές σπουδές στα οικονομικά και πολιτικές επιστήμες (Μaster) και Διεθνείς Σχέσεις (Διδακτορικό). Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1990. Εργάζεται ως Σύμβουλος Επιχειρήσεων σε θέματα marketing και επικοινωνίας. Έργα του: “Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει” (2012), “Ημερολόγια χαρμολύπης” (2014), “Μια άλλη ευκαιρία” (2017).
