Σε μια συγκινητική ατμόσφαιρα, πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 3 Μαρτίου 2019, στον αύλειο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγ. Νικολάου, τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος αφιερωμένου στα μέλη της εβραϊκής κοινότητας Αλεξανδρούπολης, που εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης τον Μάρτιο του 1943 όπου και εξολοθρεύθηκαν.
Το μαρμάρινο μνημείο, για την ανέγερση του οποίου μερίμνησαν η Ι. Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως και ο Δήμος Αλεξανδρούπολης, φέρει επτά κεριά, ως σύμβολο διατήρησης ζωντανής της μνήμης των εκτελεσθέντων. Αυτό πάντως που έκανε μεγάλη αίσθηση κατά την εκδήλωση, ήταν η ομιλία του δημάρχου Αλεξανδρούπολης Βαγγέλη Λαμπάκη, ο οποίος εξαπέλυσε επίθεση στον γερμανικό λαό, τονίζοντας ότι για την θηριωδία του Ολοκαυτώματος των Εβραίων οι Γερμανοί δεν ζήτησαν αληθινή συγγνώμη ακόμα και γι’ αυτό δεν θα μπορέσει ποτέ να τους συγχωρήσει. Τόνισε συγκεκρικένα ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης:
“Την απόφαση ενός κράτους, ενός λαού και μιας Κυβέρνησης, οι οποίοι ήταν ενωμένοι σε αυτό το τρίπτυχο, να αποφασίσουν την εξαφάνιση ενός γένους ανθρώπων, εξομολογούμαι ότι δεν μπορώ να το συγχωρήσω. Κι όσο αυτές οι εικόνες γυρνάν στο μυαλό μου, για τα χρόνια εκείνα από τη μεταφορά αυτών των ανθρώπων που ξεπέρασαν τα 6 εκατομμύρια και εξοντώθηκαν μέσα στα στρατόπεδα, εγώ δεν θα μπορέσω ποτέ να συγχωρήσω αυτό τον γερμανικό λαό. Γιατί το ανέχθηκαν και γιατί φοβάμαι, με την συμπεριφορά τους όπως είπα και προχθές, ότι δεν ζήτησαν αληθινή συγγνώμη ακόμη.”
Παρόντες στην τελετή ήταν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, κ. Άνθιμος, ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης, κ. Ευάγγελος Λαμπάκης, η Πρέσβυς του Ισραήλ στην Ελλάδα, κα Ιρίτ Μπεν-Άμπα, ο Γενικός Γραμματέας του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας, κ. Βίκτωρ Ελιέζερ, ο Πρόεδρος της Κοινοτικής Συνέλευσης της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, κ. Σολομών Παρέντε, η Γραμματέας του Κοινοτικού Συμβουλίου, κα Χάνα Πίντο, ο Ραββίνος Θεσσαλονίκης, κ. Ααρόν Ισραέλ, ο οποίος τέλεσε την επιμνημόσυνη δέηση (Ασκαβά) και θεσμικοί εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας.
Στην ομιλία της η κα Πρέσβυς τόνισε την ανάγκη διατήρησης της ιστορικής μνήμης αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Προκειμένου να αποτρέψουμε την επανάληψη της βαρβαρότητας της Σοά, εμείς οι επόμενες γενιές πρέπει να συνεχίσουμε να εξιστορούμε τα γεγονότα, να προωθούμε την εκπαίδευση με ομιλίες, ντοκιμαντέρ και επισκέψεις στα στρατόπεδα. Η ευθύνη να θυμόμαστε και να μην ξεχνούμε, φέρει και την υποχρέωση να ερευνούμε και να κατανοούμε τα αίτια της κακίας του Ολοκαυτώματος. Να κατανοήσουμε πώς συντελέστηκε το χειρότερο έγκλημα στην ιστορία. Η υποχρέωση της μνήμης συνεπάγεται και την ολομέτωπη σύγκρουση με όλες τις εκφάνσεις του αντισημιτισμού και του ρατσισμού εδώ στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο».
Ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης, τόνισε ότι η διαφορετικότητα είναι έννοια της δημοκρατίας, την οποία δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανένα ναζιστικό ιδεολόγημα και αναφέρθηκε στη σημασία της συλλογικής μνήμης και της συμφιλίωσης των λαών προκειμένου να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος, επισημαίνοντας ότι η ανέγερση του μνημείου αποτελεί ένδειξη τιμής απέναντι σε αυτούς που έχασαν τη ζωή τους αλλά και τους εν ζωή απογόνους τους.
Επίσης, στην τελετή παρευρέθηκαν μέλη της οικογένειας Brownstone, απόγονοι εβραϊκής οικογένειας της Αλεξανδρούπολης που εκτοπίστηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και έχασαν τη ζωή τους, πλην του πατριάρχη της οικογένειας που κατάφερε να διασωθεί.
Η τελετή ολοκληρώθηκε με την κατάθεση στεφάνων στο μνημείο και την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη Φιλαρμονική Μπάντα του Δήμου Αλεξανδρούπολης.
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου αποτέλεσαν την «αυλαία» του τριημέρου αφιερωμένου στην ευάριθμη εβραϊκή κοινότητα, που ξεκίνησε το απόγευμα της Παρασκευής 1 Μαρτίου, με την έναρξη του συνεδρίου με τίτλο «Από Οθωμανοί υπήκοοι σε Έλληνες, Βούλγαρους και Τούρκους πολίτες: εμπειρίες Εβραίων Σεφαραδιτών τον 19ο και 20ό αι.» που διοργάνωσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Θρακικών Μελετών του Δήμου Αλεξανδρούπολης.