Του Νίκου Βατόπουλου
Πολλά μπορεί να κάνει κάποιος για τον τόπο του, αν πιστεύει στην αξία της προσφοράς.
Ξεφυλλίζω το λεύκωμα με τίτλο «Η Αλεξανδρούπολη των εικαστικών» (εκδ. Blueowl), που έγραψε ο Θεόδωρος Ορδουμποζάνης, ένας άνθρωπος με πλούσια κοινωνική δράση και με συγκινητική ψυχική γενναιοδωρία. Μου το προσέφεραν σε μια επίσκεψή μου στην Αλεξανδρούπολη και καθώς άρχισα να το μελετώ, διαπίστωσα πόσο σοφή ήταν η πρωτοβουλία για την έκδοση αυτού του βιβλίου, που βιογραφεί ζωγράφους, χαράκτες, γλύπτες και ορισμένους αρχιτέκτονες, που κατάγονται ή έζησαν μια περίοδο στην Αλεξανδρούπολη.
Ενώ θα μπορούσε, εύλογα, να πει κάποιος ότι το κριτήριο είναι τοπικιστικό και όχι αξιολογικό, το υλικό που έχει συγκεντρωθεί σε αυτό το βιβλίο αποτελεί μια πρώτης τάξεως κρίσιμη ύλη για να σκεφτεί κανείς πάνω στην πνευματική ζωή αυτής της όμορφης πόλης. Η Αλεξανδρούπολη με εντυπωσίασε με τη θελκτική της ατμόσφαιρα και, ενώ ήξερα κάποιους καλλιτέχνες που είχαν καταγωγή από τον Εβρο, δεν μπορούσα να φανταστώ τόσο μεγάλο αριθμό. Ο Θεόδωρος Ορδουμποζάνης αφιερώνει το «ταπεινό πόνημά» του «σ’ αυτόν τον τόπο που γέννησε, ανέθρεψε, αλλά και φιλοξένησε όλους αυτούς τους ευαίσθητους καλλιτέχνες (…) Επώνυμοι και άσημοι. Σπουδαγμένοι και αυτοδίδακτοι. Δικαιωμένοι και πικραμένοι».
Από εκθέσεις σε αθηναϊκές αίθουσες είχα γνωρίσει τους εξαίρετους νέους ζωγράφους Απόστολο Ιτσκούδη και Νίκο Κιτμερίδη, αλλά δεν είχα φανταστεί ότι υπάρχει μια παράδοση, λαϊκή και λόγια, που μπορεί να ανιχνευθεί στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Γιάννης Ξανθούλης συνδέεται αυτομάτως με την Αλεξανδρούπολη, «εξ αγχιστείας» και ο Κωστής Γεωργίου, γλυπτό του οποίου κοσμεί την παραλία της. Αυτό που με συγκίνησε, όμως, δεν ήταν μόνο οι αναφορές σε πολύ γνωστούς δημιουργούς (Γράβαλλος, Κοψίδης, Μελετζής, κ.ά.) που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με την Αλεξανδρούπολη, αλλά η γνώση που προσκόμισα από αναφορές σε ευαίσθητους καλλιτέχνες της πόλης, τους οποίους δυστυχώς αγνοούσα, όπως τον Γιάννη Παπαράλλη (1922-2010) ή τον Αργύρη Αγγλιά (1906-1969) και πολλούς ακόμη που αποτελούν μέρος της πνευματικής παρακαταθήκης της. Και μόνο γι’ αυτή την πολύτιμη παράμετρο, η πρωτοβουλία του Θεόδωρου Ορδουμποζάνη δικαιώνεται πλήρως.
Αφιέρωμα από την εφημερίδα “Καθημερινή”
