Αλεξανδρούπολη: Η συγκινητική επίσκεψη απογόνων Ποντίων προσφύγων στο “εξαφανισμένο” χωριό Πάταρα Έβρου

Αλεξανδρούπολη: Η συγκινητική επίσκεψη απογόνων Ποντίων προσφύγων στο “εξαφανισμένο” χωριό Πάταρα Έβρου

Μια συγκινητική επίσκεψη σε ένα χωριό που έχει πλέον εδώ και δεκαετίες” εξαφανιστεί”, τα Πάταρα, που βρίσκονται στην ορεινή περιοχή του χωριού Αισύμη, πραγματοποίησαν την περασμένη Κυριακή 2 Οκτωβρίου κάτοικοι της Αλεξανδρούπολης.

Πρόκειται για απογόνους των 59 οικογενειών Ποντίων που εγκαταστάθηκαν στα Πάταρα από διάφορες περιοχές του Πόντου και του Καυκάσου-Καρς, όταν έφτασαν στην περιοχή κυνηγημένοι από τους Τούρκους.
Με μια συναισθηματικά φορτισμένη περιγραφή, η κυρία Ράνια Πανταζίδου στην προσωπική της σελίδα και φωτογραφίες από την επίσκεψη, κάνει γνωστό το συγκεκριμένο χωριό της περιοχής Αλεξανδρούπολης, που ελάχιστοι δυστυχώς γνωρίζουν ότι υπήρχε. Με τίτλο: “Τα βρήκαμε τα Πάταρα”, γράφει λοιπόν:
“Ηλιόλουστο και υπέροχο ήταν το πρωινό της Κυριακής 2 Οκτωβρίου όταν ξεκινήσαμε από τη Νέα Χηλή το Οδοιπορικό Μνήμης για να βρούμε τα Πάταρα. Κάποτε ήταν προσφυγικό χωριό όπου είχαν εγκατασταθεί 59 οικογένειες από διάφορες περιοχές του Πόντου και του Καυκάσου-Καρς. Στην Αλεξανδρούπολη επιβιβάστηκαν και οι υπόλοιποι συνεπιβάτες και συνεχίσαμε το ταξίδι μας.
Το λεωφορείο αφού διέσχισε το γραφικό χωριό του Άβαντα με τις απόκρημνες βουνοπλαγιές και τα κάστρα, φθάσαμε στην Αισύμη όπου τελέσαμε το μνημόσυνο στη μνήμη εκείνων των προσφύγων. Μνημονεύσαμε όσες οικογένειες έχουμε καταγράψει έως τώρα και πάντων των κεκοιμημένων Παταριανών, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα καταφέρουμε να καταγράψουμε και τις 59 οικογένειες που είχαν εγκατασταθεί εκεί (σύμφωνα με τις λίστες της απογραφής του 1928).
Στη συνέχεια πήραμε το δρόμο που θα μας οδηγούσε στο πάλαι ποτέ χωριό όπου είχαν εγκατασταθεί οι πρόγονοί μας (προσωπικά οι γονείς του πατέρα μου). Χάρις στον υπομονετικό και ικανότατο οδηγό του Democritus Travel κατορθώσαμε να βρούμε τα Πάταρα (η διαδρομή είχε τη δυσκολία της καθώς το λεωφορείο υποχρεώθηκε να διασχίσει , σε όλη τη διαδρομή χωμάτινο δρόμο). Το συγκινητικό ήταν πως οδηγοί από την Αισύμη (απόγονοι Παταριανών και αυτοί) με τα αγροτικά τους 4χ4 μας ακολουθούσαν, για να μας συνδράμουν σε περίπτωση που απαιτούνταν.
Η φύση οργιάζει στην περιοχή αλλά δεν υπήρχαν έστω κάποια σπίτια φαντάσματα που να δείχνουν ότι εκεί κάποτε υπήρχε ζωή – ούτε καν αυτά τα “ερείπια Πατάρων”, όπως γράφει στο διαδίκτυο…Βέβαια βλέπει κανείς τα γύρω χωράφια περιποιημένα , που σημαίνει ότι κάποιες εποχές του χρόνου τα Πάταρα αποκτούν μια κάποια ζωή. Συναντάς κι ένα εκκλησάκι σ΄ ένα χωράφι αφιερωμένο στους Αγίους Θεοδώρους (Το εκκλησάκι το έστησε εκεί , κάτω από την καρυδιά του χωραφιού τους ο Γ. Κωνσταντινίδης μόλις πέθανε ο πατέρας του Θεόδωρος και το αφιέρωσε στους Αγίους Θεοδώρους).
Με οδηγό τον Θεόδωρο Ζυγερίδη και τον ιερέα της Αισύμης, φθάσαμε στη θέση όπου βρισκόταν το νεκροταφείο του χωριού. Δυστυχώς ο χρόνος στάθηκε αδυσώπητος και με το νεκροταφείο. Βέβαια δεν φταίει μόνο ο χρόνος αλλά και η εγκατάλειψή του από τους κατοίκους . Το χωριό άρχισε να ερημώνει την εποχή του εμφυλίου και το 1971 έπαψε να υφίσταται και στα χαρτιά. Από το 1924 ανήκε στην Κοινότητα της Αισύμης.
Στο χώρο του κοιμητηρίου ο ιερέας της Αισύμης τέλεσε ένα τρισάγιο στη μνήμη πάντων των κεκοιμημένων Παταριανών. Λίγο πιο κάτω ο φίλος συνταξιδιώτης Χαράλαμπος Παρασκευόπουλος (δεν έχει καμία σχέση με τα Πάταρα) τραγούδησε το ποντιακό τραγούδι “Το παιδί του Πόντου”.
Στη συνέχεια ο Γιώργος Φωτάκης, απόγονος Παταριανών στο χωράφι του, όπου έχει μια πρόχειρη φροντισμένη κατασκευή μας προσέφερε τσίπουρο, κρασάκι και ξηρούς καρπούς ενώ η κ.Έλλη Ζυγερίδου (σύζυγος του Παταριανού Θεόδωρου Εμ. Ζυγερίδη) μας προσέφερε νοστιμότατη πρασόπιτα. Εκεί είχαμε την ευκαιρία ν΄ ακούσουμε από παλαιότερους Παταριανούς λίγα πράγματα για το χωριό και μέσα από τις αφηγήσεις τους προσπαθήσαμε να το φανταστούμε, πως ήταν τα σπίτια τους, πως ζούσαν οι κάτοικοι…
Θυμήθηκα το πόσο γλαφυρά περιέγραφε στο βιβλίο του τα Πάταρα ο αείμνηστος δάσκαλος Γεώργιος Κανδηλάπτης – Κάνις όταν για πρώτη φορά έφθασε στο χωριό ως δάσκαλος στις 6/10/1924. Βρήκε δυο κτίσματα χωρίς πόρτες, χωρίς παράθυρα (το χωριό ήταν τούρκικο πριν το 1920) και μετέτρεψε το ένα σε σπίτι όπου εγκατέστησε την οικογένειά του και το άλλο σε σχολείο. Πόρτες και παράθυρα δεν υπήρχαν, θρανία δεν υπήρχαν ούτε σχολική εφορεία , όπως γράφει….
Το χωριό το 1941 γνώρισε τη βουλγαρική κατοχή. Επάνω σε ένα ύψωμα υπήρχε βουλγάρικο φυλάκιο. Μάλιστα όπως λέγεται μια μέρα ένας σκοπός έριξε με το όπλο του προς το χωριό και τραυμάτισε μια γυναίκα στο πόδι.
Αφού βγάλαμε τις απαραίτητες φωτογραφίες επιστρέψαμε στην Αισύμη για ν΄ απολαύσουμε έναν καφέ μαζί με τα εδέσματα που είχαν φέρει μαζί τους οι συνταξιδιώτισσες. Στη συνέχεια πλημμυρισμένοι από διάφορα συναισθήματα πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Υποσχεθήκαμε του χρόνου τέτοια εποχή να επαναλάβουμε το οδοιπορικό μνήμης.
Θα έχουμε την ευκαιρία έναν ολόκληρο χρόνο να ετοιμάσουμε το ταξίδι καλύτερα.
(ευχαριστούμε τον μη Παταριανό αλλά Ποντιακής καταγωγής Χαράλαμπο Μιχαηλίδη που ταξίδεψε μαζί μας καθώς και τον Θεόδωρο Ορδουμποζάνη , ο πεθερός του οποίου ήταν από τα Πάταρα) και την Αννα Γεωργαράκη (απόγονος Παταριανού) που ήρθαν με τα αυτοκίνητά τους μαζί με φίλους τους).