Με διψήφια άνοδο στις τουριστικές αφίξεις ολοκληρώνεται και το φετινό καλοκαίρι, γεγονός που δείχνει ότι η χρονιά θα κλείσει με νέο ρεκόρ τόσο στις τουριστικές αφίξεις όσο και στις τουριστικές εισπράξεις.
Τα τελευταία στοιχεία από το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και από τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport δείχνουν συνολική αύξηση 10% της επιβατικής κίνησης από και προς ξένα αεροδρόμια, φτάνοντας στο επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου συνολικά τους 27,15 εκατομμύρια επιβάτες (από 24,43 εκατομμύρια πέρυσι). Την ίδια ώρα, το Airdata tracker υπολογίζει πως για τον Αύγουστο οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις προς τη χώρα μας ανέρχονται σε 5,15 εκατομμύρια, αυξημένες κατά 8,4% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2023.
Με δεδομένο ότι και ο οδικός τουρισμός στη χώρα παρουσιάζει διψήφια αύξηση σε σχέση με πέρυσι, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι φέτος θα επιτευχθεί ο στόχος για τουριστικές αφίξεις στη χώρα 35 εκατομμυρίων τουριστών (από 32,7 εκατ. το 2023) και τουριστικών εισπράξεων τουλάχιστον 21 δισ. ευρώ (από 20,46 δισ ευρώ το 2023). Παρ’ όλα αυτά η φετινή τουριστική σεζόν φαίνεται ότι θα χαρακτηριστεί από την πραγματική μείωση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης, με δεδομένο ότι οι τουρίστες έχουν αρχίσει να «σφίγγουν το ζωνάρι» λόγω της σημαντικής αύξησης των τιμών στο τουριστικό προϊόν, αλλά και στην καθημερινότητα λόγω του υψηλού πληθωρισμού, κυρίως, στην Ευρώπη.
Κάτω η εστίαση, πάνω τα σούπερ μάρκετ
Τα στοιχεία πάντως, που ισχύουν προφανώς και για την περιοχή μας και κυρίως την Αλεξανδρούπολη η οποία έχει στον Έβρο το μεγαλύτερο τουριστικό ρεύμα, δείχνουν μείωση των εισπράξεων στην εστίαση και αύξηση της τάξης του 15% στα σούπερ μάρκετ. Κάτι που το βλέπουμε άλλωστε να συμβαίνει στην Αλεξανδρούπολη ακόμα και με τους Τούρκους.
Όπως επσημαίνουν δημοσιεύματα αθηναϊκών ΜΜΕ, ανήμερα Δεκαπενταύγουστο, ώρα 10.50 το πρωί, έξω από κατάστημα γνωστής πολυεθνικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ στη Λεπτοκαρυά Πιερίας η ουρά φαντάζει τεράστια. Ολοι τουρίστες που περιμένουν να ανοίξει το κατάστημα στις 11 και να ψωνίσουν κυρίως έτοιμα γεύματα, λαχανικά και ποτά προτού κατέβουν στην παραλία, ώστε όλα να είναι έτοιμα όταν επιστρέψουν στα δωμάτιά τους από την παραλία. Για να κάτσουν σε κάποια ταβέρνα, έστω το βράδυ, δεν τίθεται θέμα. Το πολύ ένα σουβλάκι ή ένα κομμάτι πίτσα στο χέρι στη βόλτα στο χωριό.
Λίγες μέρες πριν, Κυριακή, το ίδιο σκηνικό μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα πιο μακριά, στην Καλλιθέα Χαλκιδικής. Ουρά έξω από το σούπερ μάρκετ, κανείς στην αναμονή στις ταβέρνες και τα εστιατόρια και ας έχει κορυφωθεί η τουριστική κίνηση! Ιδια εικόνα και στα νησιά, ίσως πιο εμφατική για τις αλλαγές που συντελούνται καθώς οι τουρίστες, Ελληνες και ξένοι, προσπαθούν να προσαρμοστούν σε μια πιο ακριβή πραγματικότητα. Στα Κουφονήσια… 10 η ώρα το βράδυ Σαββάτου και τα δύο μικρά σούπερ μάρκετ ασφυκτιούν από κόσμο,
Τα μπαράκια και οι ταβέρνες ψάχνουν πελάτες και ας είναι Αύγουστος, όμως ο επαγγελματίας της λιανικής τρίβει τα χέρια του, καθώς οι τουρίστες το έχουν ρίξει στα μακαρόνια, στις κονσέρβες και τα έτοιμα γεύματα προσπαθώντας να περικόψουν ό,τι μπορούν από τις δαπάνες που ήδη είναι μεγάλες. Η ΕΛΣΤΑΤ, στα τελευταία στοιχεία γύρω από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, μέτρησε ότι οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων είναι αυξημένες κατά 18,4% από πέρυσι, οι τιμές διανυκτέρευσης των καταλυμάτων κατά 12,6%, των πακέτων οργανωμένων διακοπών κατά 7,5% και της εστίασης 6,6%…
Νέες συνήθειες
Ο πληθωρισμός και η ακρίβεια που συνεχίζουν να περιορίζουν τα πραγματικά εισοδήματα των Ελλήνων αλλά και συνολικά των Ευρωπαίων τα τελευταία περίπου δυόμισι χρόνια έχουν αρχίσει πλέον να δημιουργούν νέες συνήθειες στις τουριστικές δαπάνες. Η χώρα βρίσκεται σε τροχιά να επιτύχει και φέτος νέο ρεκόρ τουριστικών αφίξεων, όπως δείχνουν τα μέχρι τώρα στοιχεία με την επιβατική κίνηση στο μεν αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» να είναι στο +14,5% και στα περιφερειακά αεροδρόμια στο +6,4%, εντούτοις οι δαπάνες των τουριστών πλέον δεν διαχέονται σε όλη την αλυσίδα γύρω από το τουριστικό προϊόν, το οποίο έχει καταστεί επίσης ακριβό. Κοινώς έχουν σφίξει το ζωνάρι με πρώτο θύμα την εστίαση, που βλέπει πτώση τζίρου σε σχέση με πέρυσι σχεδόν σε όλους τους προορισμούς από μικρή ως και 40%,.
Από την άλλη, κερδισμένες αυτής της αλλαγής τάσης οι επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου, από τα σούπερ μάρκετ και τα μίνι μάρκετ ως ακόμα και τα περίπτερα. Απόδειξη το γεγονός ότι την τελευταία διετία ξαφνικά τα νησιά και γενικά οι τουριστικοί προορισμοί να έχουν μπει στο προσκήνιο της επέκτασης των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, καθώς αποφέρουν μεγάλους τζίρους και κέρδη. Ηδη η τουριστική ένεση κάθε χρόνο στον τζίρο του οργανωμένου λιανεμπορίου στη χώρα ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ και αυξάνεται
Απώλειες για την εστίαση
Η μεγάλη χαμένη πάντως από την προσπάθεια Ελλήνων και ξένων τουριστών να περιορίσουν το κόστος των διακοπών τους είναι η εστίαση. Και αυτό διότι αν η μεταφορά και η διαμονή θεωρούνται ανελαστικές δαπάνες για κάποιον που θέλει να κάνει τουρισμό, το μαχαίρι στις δαπάνες εστίασης είναι το πιο εύκολο, με την επιλογή ή της κατανάλωσης εντός των καταλυμάτων ή του γρήγορου φαγητού στο χέρι, το γνωστό take away.
«Η κατανάλωση έχει μειωθεί πάρα πολύ», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Γιάννης Παπαδόπουλος, επιχειρηματίας, περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων και πρόεδρος του Σωματείου Μαζικής Εστίασης Νάξου και Μικρών Κυκλάδων «Φιλοξενία».
«Υπάρχει μια τεράστια αύξηση των πωλήσεων take away, δηλαδή φαγητό στο πακέτο, και την ίδια ώρα υπάρχει μεγάλη μείωση στο “καθιστικό”, στην κατανάλωση στο μαγαζί. Από εκεί που τέτοια εποχή είχαμε δύο και τρεις φορές ανακύκλωση του κόσμου στα καταστήματα, φέτος δεν έχουμε γεμίσει ούτε μία φορά το σύνολο των καθισμάτων. Δηλαδή ενώ είμαστε στην κορύφωση της σεζόν, δεν καταγράφεται καν πληρότητα 100% πουθενά. Και αυτό που λέω δεν αφορά μόνο τη Νάξο, αλλά θα έλεγα παντού το νότιο Αιγαίο. Γενικά, θα έλεγα πως υπάρχει μία μείωση τζίρου, από τόπο σε τόπο είναι διαφορετική, αλλά κυμαίνεται από 20% ως 40%».
Πολιτική αρπαχτής
Εκτός βέβαια από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη όπου, σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, η μείωση του τζίρου στις επιχειρήσεις της εστίασης ξεπερνά το 50%. Διόλου τυχαία βέβαια καθώς οι παράλογες χρεώσεις στα δύο νησιά είχα προκαλέσει μπαράζ αρνητικής δημοσιότητας κυρίως μέσω των social media. «Σε αυτό φταίει ότι μπήκαν επιχειρηματίες μη ντόπιοι και εφάρμοσαν μια πολιτική αρπαχτής», λέει ο κ. Παπαδόπουλος.
«Γενικά, όμως, και αυτό αφορά όλα τα νησιά, το εάν υπάρχουν κάποιοι επαγγελματίες που λειτουργούν έτσι δεν σημαίνει ότι όλοι οι επαγγελματίες είναι έτσι και ότι ο επισκέπτης δεν θα βρει λογικές τιμές. Η εστίαση εξάλλου μπορεί να δώσει λύσεις, από κάτι απλό, π.χ. ένα σουβλάκι στο χέρι, έως gourmet ακριβές επιλογές. Γι’ αυτό και λέμε ότι η εστίαση σήμερα δεν είναι ανασταλτικός παράγοντας για τον κόσμο να πάει διακοπές. Ο επισκέπτης θα φροντίσει να διασφαλίσει πρώτα τη μεταφορά και το κατάλυμά του και μετά όλα τα άλλα, με αποτέλεσμα πλέον να έχει προς διάθεση λιγότερα στην τσέπη, επηρεάζοντας κυρίως την εστίαση.
Την ίδια ώρα, όμως, και οι επιχειρήσεις της εστίασης έχουν δει να αυξάνεται το λειτουργικό τους κόστος κατά 47% την τελευταία διετία, από την ενέργεια και τις πρώτες ύλες ως τα μισθολογικά. Και σε αυτό έχουμε και την επιβολή ΦΠΑ 24% στον σερβιριζόμενο καφέ και τα ροφήματα που σπρώχνει εκ των πραγμάτων κόσμο στο take away, όπου ο ΦΠΑ έχει παραμείνει στο 13% δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Και αυτό είναι μια τάση που αρχίζει να επικρατεί πλέον, το take away, και, όπως το βλέπω εγώ, θα στραφούν και οι επιχειρήσεις σε αυτό αναγκαστικά γιατί και τα λειτουργικά κόστη είναι σαφώς μικρότερα. Δεν χρειάζονται τόσοι υπάλληλοι, ούτε οι διαρκείς ανάγκες φρεσκαρίσματος και μεγάλων ανακαινίσεων.
Ετσι όμως αρχίζει και δημιουργείται μια απρόσωπη πλέον λειτουργία της κοινωνίας όσον αφορά την έξοδο των ανθρώπων και όλα τείνουν είτε στο σπίτι μέσω delivery είτε take away… πεθαίνει ο παραδοσιακός καφενές, πεθαίνει η ταβέρνα, το ουζερί, το εστιατόριο. Αυτό είναι το βασικότερο. Σε λίγο θα κάθεται κάποιος σε ένα τραπεζάκι, θα βάζει την παραγγελία του μέσα από κάποια εφαρμογή και θα πηγαίνει να παραλαμβάνει ο ίδιος αυτό που θέλει», λέει ο κ. Παπαδόπουλος.
