– Η ισχύς εν τη ενώσει!
του Γιώργου Μανάκα
(Μουσουργού – Εκπαιδευτικού)
Μάλλον δεν διαβάσανε καλά το “μάθημα” οι θεσμικοί παράγοντες του βορείου τμήματος του Έβρου – ίσως να ανήκουν σε αυτούς και αρκετοί του νοτίου τμήματος – και οι συν αυτοίς που κήρυξαν εσχάτως και μετά επιτάσεως αγώνα διεκδίκησης – απολύτως θεμιτός στα πλαίσια του δημοκρατικού πολιτεύματός μας – για τη δημιουργία δεύτερης Περιφερειακής Ενότητας στον Έβρο.
Ακόμη και ο γεωγραφικός προσδιορισμός «Περιφερειακή Ενότητα Βορείου (sic) Έβρου», με τον οποίο επιθυμούν να συνοδεύεται το νέο αυτοδιοικητικό δημιούργημα, μπορεί να θεωρηθεί αναφανδόν πανελλαδική πρωτοτυπία, προσέτι διχαστικός και εθνικά επιζήμιος. Καθώς αποπειρώνται να «προφητέψουν» το δυσοίωνο – ουδείς το αρνείται – μέλλον της ακριτικής μας περιοχής, οι αγωνιζόμενοι συντοπίτες μας προτάσσουν ένα διεκδικητικό πλαίσιο αξιώσεων με εμφανή τον κίνδυνο να θέσουν εν αμφιβόλω (και χειρότερα εν κινδύνω) όσα ήδη αποτελούν κατακτήσεις της ελλαδικής εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής (ιδιαιτέρως της τελευταίας).
Από την άλλη, απροσδιόριστο αριθμητικά τμήμα των κατοίκων του βορείου τμήματος της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, σε όσους από αυτούς απέμεινε η αλκή της νιότης και η ζέση του αγωνιστικού φρονήματος, αναγνωρίζει στις, θεμιτές επαναλαμβάνω, επιθυμίες και διεκδικήσεις των ποικιλώνυμων θεσμικών φορέων της περιοχής για τη δημιουργία δεύτερης Περιφερειακής Ενότητας μια σανίδα σωτηρίας, αδυνατώντας ή, πιθανώς, μην έχοντας την υπομονή να σκεφτεί τι επιφυλάσσει η υλοποίηση μιας τέτοιας διεκδίκησης. Τελικά, είναι άξιον απορίας αν ποτέ οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής ρωτήθηκαν (ένας προς έναν και μία προς μία) και αν συνέδραμαν ομοθύμως στο κύριο αίτημα της επιτροπής αγώνα.
Ας δούμε, λοιπόν, τα δεδομένα, νηφάλια και αντικειμενικά, χωρίς υστεροβουλία και δεύτερες σκέψεις και δίχως εκ των προτέρων αρνητική διάθεση:
1)Η δημογραφική συρρίκνωση των οικισμών της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου δεν διαφέρει ως προς τους λόγους και τις αιτίες που τη δημιούργησαν και (φευ!) παγίωσαν από τους λόγους και τις αιτίες της δημογραφικής συρρίκνωσης που απαντάται στις πλείστες όσες Περιφερειακές Ενότητες της ελλαδικής υπαίθρου (βλ. υπογεννητικότητα, γήρανση πληθυσμού, ανεργία, κόστος διαβίωσης στην ύπαιθρο ίσο ή δυσανάλογα υψηλότερο από εκείνο στα αστικά κέντρα, πλήρης αποβιομηχάνιση και καταβαράθρωση του πρωτογενή τομέα στην περιφέρεια, αυξανόμενα μεταναστευτικά ρεύματα είτε προς τα αστικά κέντρα είτε ακόμη χειρότερα προς το εξωτερικό, κοινωνικοί και προσωπικοί λόγοι κ.ά).
Αναφορικά στην ευαίσθητη περιοχή του βορείου και κεντρικού τμήματος του Έβρου, η δημογραφική συρρίκνωση έχει και έναν επιπλέον αδιαμφισβήτητο λόγο που τη μεγεθύνει έτι περαιτέρω, εκείνον των μεγάλων χιλιομετρικών αποστάσεων της περιοχής μας από τα μεγάλα, άρα και περισσότερο εξοπλισμένα, αστικά κέντρα της χώρας. Είναι γεγονός ότι οι χιλιομετρικές αποστάσεις δεν αποτέλεσαν την κύρια αιτία δημογραφικής συρρίκνωσης της υπαίθρου στα οργανωμένα κράτη του σύγχρονου κόσμου και ούτε θα επισυνέβαινε στη χώρα μας, αν οι ελληνικές κυβερνήσεις κατά τις περιόδους που το κοινοτικό χρήμα έρρεε άφθονο αποφάσιζαν τολμηρά να υλοποιήσουν πολιτικές ουσιαστικής αποκέντρωσης (στην οικονομία, στην υγεία, στην παιδεία, στις μεταφορές και τις συγκοινωνίες). Τέλος, στο σύνολο των λόγων και των αιτιών, ας συνυπολογιστούν οι περιπτώσεις ενός μεγάλου τμήματος συμπολιτών και συμπολιτισσών μας που επέλεξαν συνειδητά να μετοικήσουν στα ελλαδικά αστικά κέντρα όχι τόσο για την εξεύρεση εργασίας αλλά κυρίως για την ικανοποίηση των προσωπικών και οικογενειακών τους επιθυμιών.
Συνεπώς, το διεκδικητικό πλαίσιο της επιτροπής αγώνα για τη δημιουργία «Περιφερειακής Ενότητας Βορείου (sic) Έβρου» ως μέσο ανάσχεσης της δημογραφικής συρρίκνωσης της περιοχής θα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις αναφαίρετου δικαιώματος ατομικές πρωτοβουλίες της συντριπτικής πλειονότητας των συμπολιτών μας “Βορειοεβριτών” που επένδυσαν και επενδύουν κεφάλαια στο «Νότιο Έβρο», ουσιαστικά στην Αλεξανδρούπολη και πέριξ αυτής για την αγορά παραθεριστικών κατοικιών ή επιπροσθέτως ακινήτων και οικοπέδων για εμπορική αξιοποίηση.
Ας αναρωτηθούμε, μήπως τα παραπάνω αποτελούν μία ανομολόγητη παραδοχή από τους κατοίκους του κεντρικού και βόρειου τμήματος του Έβρου, δεκαετίες τώρα, προς τα πού κλίνει η πρόοδος με τη δική μας ως άνω συμμετοχή;
2)Η γεωγραφική ιδιομορφία της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου για λόγους πρωτίστως εθνικούς και ακολούθως συμβολικούς δεν επιτρέπεται να καταστεί… εξαμβλωματική με την προτεινόμενη διοικητική διχοτόμησή της, η οποία κατά την προσωπική μου γνώμη προβάλλεται με καθυστέρηση τουλάχιστον τριών δεκαετιών ˙ τώρα είναι εντελώς άκαιρη και επιζήμια, όπως θα εξηγήσω παρακάτω. «Η ισχύς εν τη ενώσει» πρέπει να είναι το επιδιωκόμενο moto για τους κατοίκους της περιοχής μας και όχι «το διαίρει και βασίλευε», με τη δημιουργία στο βόρειο τμήμα του Νομού μιας πληθυσμιακά γερασμένης Περιφερειακής Ενότητας που δεν πρόκειται εν τοις πράγμασι και με μαθηματικούς όρους να έχει μακροημέρευση. Φρονώ ότι δεν είναι νότα απαισιοδοξίας αλλά ομολογία ρεαλισμού: Με την πλειονότητα των οικισμών να κατοικούνται από αξιοπρεπείς συμπολίτες και συμπολίτισσές μας που όμως είτε διαβιούν τα στερνά του βίου τους χρόνια είτε βρίσκονται στα πρόθυρα της τρίτης ηλικίας, ποιο είναι το μέλλον που μπορούν να ατενίζουν ακόμη και τα ημιαστικά κέντρα της περιοχής; Σκοτεινό και αβέβαιο σε κάθε περίπτωση.
Ας παρατηρήσουμε τους ακρίτες γείτονές μας Τούρκους και Βούλγαρους, που έχουν κι εκείνοι τα προβλήματά τους, με πόση σωφροσύνη οικοδόμησαν και συνεχίζουν να διατηρούν τους αυτοδιοικητικούς τους χάρτες:
Α) Οι εξ ανατολών μας γείτονες Τούρκοι διατηρούν πολλές δεκαετίες αδιαίρετο διοικητικά το Νομό Αδριανούπολης που καταλαμβάνει όλα τα παρέβρια σύνορα, από το τουρκοβουλγαρικό τελωνείο στο βορρά μέχρι και την Αίνο στα νότια (βλ. Χάρτης 1). Είναι βέβαιο ότι δεν αποφάσισαν βάσει των επιθυμιών και των καπρίτσιων τους αλλά στο πνεύμα της εθνικής τους στρατηγικής τη συμπαγή παρουσία ενός αδιαίρετου Νομού στα χερσαία σύνορά τους με την Ελλάδα.
(Χάρτης 1: Νομοί της Τουρκίας. Με μοβ χρώμα εικονίζεται ο Νομός Αδριανούπολης (Edirne))
Οι αριθμοί είναι δηλωτικοί και αποδεικνύουν του λόγου το αληθές: Ο Νομός Αδριανούπολης καταλαμβάνει έκταση 6.279 τ.χλμ. έναντι των 4.246 τ.χλμ. που καταλαμβάνει ο Νομός Έβρου στο σύνολό του – ας αναλογιστούμε μόνο πως θα φαντάζουν δύο τεμαχισμένες Περιφερειακές Ενότητες απέναντι σε ένα συμπαγή και επίσης επίμηκες Νομό στη γείτονα χώρα. Ο πληθυσμός δε του Νομού Αδριανούπολης, που ανέρχεται στις 411.528 κατοίκους (σύμφωνα με εκτίμηση του 2018) έναντι των μόλις 133.467 κατοίκων της ΠΕ Έβρου (σύμφωνα με την απογραφή του 2021), πρέπει να αποθαρρύνει τον καθένα και την καθεμιά που επεξεργάζεται το «μεγαλόπνοο» σχέδιο της δημιουργίας δεύτερης Περιφερειακής Ενότητας στον Έβρο.
Επιτέλους, πάμε γυρεύοντας;
Β) Βορείως τώρα, οι γείτονές μας Βούλγαροι διατηρούν ένα επίσης εξαιρετικά μελετημένο αποκεντρωτικό αυτοδιοικητικό σύστημα άσκησης εξουσίας (εδώ και 79 χρόνια!).
Ας επικεντρωθούμε στη γειτονική με την ΠΕ Έβρου επαρχία τους, το Νομό Χασκόβου (βλ. Χάρτης 2), ο οποίος “αγκαλιάζει” τα δυτικά πλευρά και την κεφαλή της Περιφερειακής Ενότητα Έβρου, από τα δυτικά σύνορα του νυν Δήμου Διδυμοτείχου και βορειότερα αυτού.
(Χάρτης 2. Νομοί της Βουλγαρίας. Στον αριθμό 5 εικονίζεται ο γειτνιάζων της ΠΕ Έβρου Νομός Χασκόβου)
Οι νομοθέτες της Βουλγαρίας, χωρίς εκπτώσεις και μικροπολιτικές, με γνώμονα τα εθνικά τους συμφέροντα δεν αποφάσισαν να…χρίσουν τη γειτνίαση της Βουλγαρίας με την Ελλάδα στα ΝΑ σύνορα της χώρας τους με δύο Νομούς (Χασκόβου και Κίρτζαλι) για μία ιδιαιτερότητα που έχει η συγκεκριμένη περιοχή και για έναν καθαρά γεωστρατηγικό λόγο που σχετίζονται με την άμεση και ευχερή διαχείριση των υδάτινων πόρων τους, από τις πηγές μέχρι τα φράγματά τους. (Ας αναρωτηθούμε τι πρόκειται να συμβεί στην ελληνική πλευρά, δεδομένης της γραφειοκρατίας που ενδημεί στις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας μας, όταν σε μία ταυτόχρονη υπερχείλιση (φευ!) του Έβρου, του Άρδα, του Ερυθροποτάμου και των ρεμάτων τους θα πρέπει να συντονιστούν δύο Περιφερειακές Ενότητες αντί ενός κεντρικού συντονιστικού οργάνου).
Οι δε αριθμοί που αφορούν το Νομό Χασκόβου είναι αφοπλιστικοί έναντι της αδιαίρετης ΠΕ Έβρου: Ο Νομός Χασκόβου κατέχει έκταση 5.543 τ.χλμ. (ήτοι 1.300τ.χλμ. μεγαλύτερη από την ενιαία Περιφερειακή Ενότητα Έβρου), ενώ ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 207.439 σύμφωνα με την απογραφή του 2022, κατά πολύ μεγαλύτερος και αυτός από τον πληθυσμό του Νομού μας.
Αν νομίζουμε ότι η παραπάνω διοικητική διαίρεση κατέστη στην τύχη και για τους γείτονες Βούλγαρους, να συνεχίσουμε «να βγάζουμε τα μάτια μας με τα χέρια μας» με παράλογες και άκρως δαπανηρές διεκδικήσεις.
3)Έχουμε συναίσθηση τι επιπλέον μπορεί να επιφέρει η πιθανή διχοτόμηση της μίας και εναίας ΠΕ Έβρου σε δύο ΠΕ, αναφορικά στην εκπροσώπηση ημών των Εβριτών στην κεντρική εξουσία;
Δεν πρέπει να απασχόλησε τους εμπνευστές του σχεδίου διχοτόμησης η προοπτική οι Εβρίτες να εκπροσωπούνται όχι από τέσσερις βουλευτές όπως ισχύει σήμερα – πενταεδρικός ήταν ο Νομός Έβρου μέχρι πριν σχεδόν τρεις δεκαετίες – αλλά από τρεις, χάνοντας τη μία έδρα της Β΄ κατανομής: Στην καλύτερη περίπτωση η «Περιφερειακή Ενότητα Βορείου (sic) Έβρου» να χρισθεί παραχρήμα ή σε βάθος λίγων χρόνων μονοεδρική και η υπόλοιπη “Περιφερειακή Ενότητα…Νοτίου Έβρου» διεδρική.
Μήπως στο διεκδικητικό πλαίσιο των εμπνευστών της σύστασης «Περιφερειακής Ενότητας Βορείου Έβρου» είναι να αναστηθούν στανικά οι θανόντες οικισμοί της ευρύτερης περιοχής μας με την παλιννόστηση των χιλιάδων μετοικησάντων, οι οποίοι τυγχάνει να είναι μέλη ήδη των ποικιλώνυμων «Πολιτιστικών Συλλόγων» στα αστικά κέντρα που ζουν, δραστηριοποιούνται και ενδεχομένως μεταδημότευσαν; Αν οι υπογράφοντες το ψήφισμα το νομίζουν, τότε με βεβαιότητα πλανώνται πλάνην οικτράν.
4)Ο αβδηρητισμός που διακρίνει το συλλογισμό των ποικιλώνυμων θεσμικών που εξύφαναν εν μια νυκτί το σχέδιο διχοτόμησης της ενιαίας Περιφερειακής Ενότητας Έβρου είναι και αδικαιολόγητος και επικίνδυνος για έναν ακόμη και ίσως πιο σημαντικό λόγο που αφορά στη σύσταση του πληθυσμιακών ομάδων στη ραχοκοκαλιά του Έβρου. Στο ενδεχόμενο υλοποίησης της πρότασης θα επιτευχθεί πανηγυρικά, με ευθύνη της ελληνικής πλευράς, ο ευχερέστερος διεμβολισμός της από αλλότρια συμφέροντα. Δεν επιθυμώ να επεκταθώ περισσότερο σε αυτό το λεπτό ζήτημα. Διερωτώμαι, όμως, αν το αντιλαμβάνονται και οι θρησκευτικοί παράγοντες της περιοχής, όσοι συνυπέγραψαν ασμένως το ψήφισμα, ενώ πρέπει να διακρίνονται πάντοτε από σωφροσύνη και τη επιμέλειά τους προς τα άρθρα των ισχυόντων διεθνών Συνθηκών που προασπίζονται την τήρηση των πληθυσμιακών συστάσεων ειδικότερα στην περιοχή μας, ειδικότερα για την ΠΕ Έβρου ως τμήματος της ελληνικής Θράκης.
Συμπερασματικά, είμαι βέβαιος ότι όλες και όλοι εξ ημών που γεννηθήκαμε, κατοικούμε και δραστηριοποιούμαστε στην ακριτική αυτή γωνιά της πατρίδας μας, με τη σπουδαία ιστορική κληρονομιά, τις πανθομολογούμενες ομορφιές, τη γεωμορφολογική ποικιλομορφία αλλά και με τα σοβαρά και χρονίζοντα προβλήματα, τα οποία την καθιστούν πράγματι μία από τις φτωχότερες της ελλαδικής επικράτειας, αγωνιούμε εξίσου για το παρόν και το μέλλον της.
Για όλους τους παραπάνω λόγους και κάποιους άρρητους δημοσίως φρονώ ότι ο πάλαι ποτέ Νομός Έβρου, η νυν Περιφερειακή Ενότητα του Έβρου μας πρέπει να παραμείνει ενιαία και αδιαίρετη, ενωμένη στους αγώνες και τις δίκαιες διεκδικήσεις, συμπαγής από το Ορμένιο μέχρι τα νότια παράλια της νήσου μας, της Σαμοθράκης.
Η ισχύς εν τη ενώσει!
Ενωμένοι «εις σάρκαν μία» και αγωνιζόμενοι για την ανάπτυξη του τόπου μας θα πετύχουμε περισσότερα με βεβαιότητα ενώ δεν θα μετατραπούμε άκοντες σε υδροχόους στο μύλο των απεργαζόντων την κοινωνική και εθνική μας υπόσταση.
Εν ευθέτω χρόνω θα επανέλθω με μερικές προσωπικές σκέψεις και προτάσεις για τη θωράκιση της περιοχής μας.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς,
Γιώργος Μανάκας
(Μουσουργός – Εκπαιδευτικός)
