Μία πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία και με ένα ποιοτικό κοινό για το ρόλο των εθνομαθηματικών στον πολιτισμό και την διαπολιτισμική εκπαίδευση καθώς και για το ιστορικό της ανασκαφής στην Πλωτινόπολη πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20 Ιουνίου στον χώρο εκδηλώσεων του Π.Α.ΚΕ.ΘΡΑ. στην παλιά πόλη της Ξάνθης.
Η ομιλία ξεκίνησε με την γνωριμία του κοινού με τον σύγχρονο κλάδο των Εθνομαθηματικών που ασχολείται αφενός μεν με τα μαθηματικά που εμφανίζονται σε λαϊκές δημιουργίες που συνθέτουν την κουλτούρα ενός λαού όπως χαλιά, αγγεία, τοιχογραφίες, δαντέλες, έργα καλαθοπλεκτικής, ψηφιδωτά καθώς και σε μεγάλα έργα του πολιτισμού όπως Παρθενώνας, Πυραμίδες, Αγιά – Σοφιά κ.λπ.
Επίσης ο ομιλητής αναφέρθηκε στο σημαντικό ρόλο των Εθνομαθηματικών στην διαπολιτιστική εκπαίδευση που θα κληθούν να διαδραμματίσουν εξαιτίας του μεταναστευτικού και του προσφυγικού προβλήματος που βρίσκεται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια.
Στη συνέχεια ο κ. Σάκης Λιπορδέζης αναφέρθηκε στα εθνομαθηματικά που εμφανίζονται στα έργα καλαθοπλεκτικής του μουσείου στο Θρυλόριο και το ψηφιδωτό που ανέδειξε η σκαπάνη του αρχαιολόγου κ. Κουτσουμανή στην Πλωτινόπολη του Διδυμοτείχου για το ιστορικό της οποίας μίλησε στο κοινό ο ίδιος ο αρχαιολόγος.
Παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα της ομιλίας που αναδεικνύει πως τα μαθηματικά εμφανίζονται στο ψηφιδωτό της Πλωτινόπολης:
“Μαθηματικά – Μαθηματικά – Μαθηματικά βασιλεύουν παντού στο ψηφιδωτό και μας χαρίζουν φως πολιτισμού. Η επιρροή των αρχαιοελληνικών μαθηματικών που είδαμε στο Μακεδονικό Βασίλειο στην Πέλλα και την Βεργίνα είναι εμφανής στο ρωμαϊκό ψηφιδωτό της Πλωτινόπολης. Βασιλείς ήλθαν και παρήλθαν στην Πλωτινόπολη αλλά στο ψηφιδωτό της η Γεωμετρία του Ευκλείδη, του Πυθαγόρα, του Ιπποκράτη θα βασιλεύουν αιώνια. Γεωμετρία σ’ όλο της το μεγαλείο στο πανέμορφο αυτό ψηφιδωτό της Πλωτινόπολης.
Η ψηφιδωτή αναπαράσταση του πιο ελκυστικού ορθογωνίου που είναι ο ρόμβος, του πιο ιδανικού, που είναι το τετράγωνο και του πιο αρμονικού, που είναι το χρυσό ορθογώνιο, σε μία εκπληκτική αλληλουχία και αντιπαράθεση μας προκαλεί δέος και θαυμασμό.
Ο Μαίανδρος της αρχαιο-ελληνικής εποχής ζευγαρώνει με άλλον μαίανδρο σε μία εκπληκτική και δύσκολη παράλληλη απεικόνιση και εμφανίζεται διπλός δημιουργώντας μία σπανίζουσα πρωτοτυπία.
Όσο για τις καμπύλες: Η σπείρα, ο κόμβος του Σολομώντα που είναι μία ξεχωριστή κατασκευή με διαβήτη όπως και η εγγραφή των ημικυκλίων μέσα σε άλλο ημικύκλιο (Ιπποκράτης) που κρύβει πολύ ενδιαφέροντες υπο-λογισμούς τόξων και εμβαδών.
Παρατηρώντας βέβαια λεπτομερώς το ψηφιδωτό θα δείτε οι περιφερειακές κατασκευές του ψηφιδωτού υστερούν από άποψη τελειότητας. Αυτό γίνεται επειδή οι πρωτομάστορες έφτιαχναν την «καρδιά» του ψηφιδωτού και τα άκρα οι μαθητάδες.
Η εμφάνιση πάνω σε ψηφιδωτό πολύπλοκων γεωμετρικών κατασκευών μας προκαλεί ξεχωριστή εντύπωση και αποσπά τον θαυμασμό μας.
Οι συμμετρίες και οι αλληλουχίες των γεωμετρικών σχημάτων καταδεικνύουν όχι μόνο την λεπτότητα του γούστου και την φαντασία του κατασκευαστή, αλλά και την ιδιαίτερη γνώση της Γεωμετρίας. Εγγραφή διαφορετικών γεωμετρικών σχημάτων μέσα σε άλλα που διακρίνονται μέσω της εναλλαγής των χρωμάτων και των υλικών δημιουργεί πραγματικά αυτήν την πανδαισία που συνθέτει αυτό το υπέροχο κόσμημα πολιτισμού για την Θράκη.
Γεωμετρία υψηλού επιπέδου. Κατασκευές σύνθετες που γίνονται με κανόνα και διαβήτη καταφέρνουν οι μάστορες να απεικονίσουν με ψηφίδες.
Αιωρείται βέβαια στο μυαλό μας το ερώτημα αν οι κατασκευαστές γνώριζαν μαθηματικά.
Γεγονός όμως είναι διέθεταν τέχνη και φαντασία γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ασφαλούς τοποθέτησης, της επιλογής των χρωμάτων και των υλικών καθώς και την ακρίβεια που απαιτούσαν οι μαθηματικές κατασκευές. 17 αιώνες μετά η σκαπάνη του κ. Κουτσουμανή μας φέρνει στο φως και στο βλέμμα μας αυτές τις εικόνες απείρου κάλλους και μας προσφέρει την μεγάλη ικανοποίηση για να αναφωνήσουμε «ΧΑΙΡΕ Πλωτινόπολης υπέροχον κόσμημα»”.
Ακολούθησε ενδιαφέρων διάλογος με απαντήσεις των ομιλητών σε ερωτήσεις του κοινού.
Οι εντυπώσεις των ακροατών αποζημίωσαν κατά τον καλύτερο τρόπο τους ομιλητές.
Πηγή: xronos.gr
